Nesli Tehlike Altındaydı: Hasankeyf’te Bulundu

Fırat ve Dicle nehirlerinde yaşayan ve yapılan barajlarla nesli tehlike altına giren yumuşak kabuklu Fırat Kaplumbağası, yıllar sonra Hasankeyf’te bulundu.

Dicle ve Fırat nehirlerinde yaşayan ve nesli koruma altına alınan yumuşak kabuklu Fırt Kaplumbağası, yıllar sonra Hasankeyf’te görüntülendi. Fırat Kaplumbağası (Rafetus euphraticus), Trionychidae familyasından olan bir canlı türü. Tatlı sularda yaşayabilen Fırat Kaplumbağası kışın vücut ısısını koruyabilmek amacıyla nehir dibinde bulunan çamur içine kendini gömüyor. Bahar ayları ile birlikte su yüzüne çıkan kaplumbağa, kıyılarda saatlerce güneşin altında kalarak enerji depolayıp yaşamını sürdürüyor. Bilim insanları tarafından derin sularda yaşama şansı azaldığı ifade edilen kaplumbağaların, barajlar ile birlikte yaşam alanları tehlikeye girdi.

DERİN SULARDA YAŞAMASI ZOR

Hasankeyf’te yaşam alanları sulara gömülen kaplumbağalar, özellikle güneşlenebileceği kıyılar bulmakta zorlanıyor. Nehirlerin akışı, suyun oksijen tutma miktarını artırırken, barajlarda ise durgun suyun oksijen miktarı ciddi oranda azalıyor. Derin sularda avlanamayan ve yiyecek bulmakta zorlanan kaplumbağaların, baraj ile birlikte akıbetinin nasıl olacağının gözlenmesi gerektiğine işaret eden bilim insanları, koruma altında bulunan canlı türünün yaşam alanlarının tehlike altına girdiğine vurgu yapıyor.

BOTAN ÇAYI

Botan Çayı’nın Dicle Nehri ile birleştiği noktadan yaklaşık 15 kilometre uzaklıkta bulunan Billuris Kaplıcaları’nda yakın dönemde en az 28 tane kaplumbağa, bilim insanları tarafından görülmüştü. Botan Çayı’nın akışkan olması ve bu bölgede sıcak su kaynağı olması nedeniyle kaplumbağalar burada yıllarca yaşayabilmişti. Bu noktanın da sulara gömülmesi ve suyun durgunlaşması ardından kaplumbağaların akıbeti bilinmiyor.

RAPORLAR GİZLENİYOR

Hasankeyf Küçük Saray’a yaklaşık mesafesi 4 kilometre uzaklıkta bulunan ve “oksijen” diye tabir edilen alanda, birçok canlı türü ve yuvalama alanı bulunuyordu. Buraların Ilısu Barajı nedeni ile sulara gömülmesi ile tüm alan yok edilirken, canlıların akıbeti belirsizliğini koruyor. Devlet Su İşleri’nin (DSİ), canlı türlerinin akıbetlerine ilişkin bilim insanları ile yürüttüğü raporlama çalışması halen sonuçlanmazken, çalışmalardaki birçok bilginin ise kamuoyundan gizlendiği belirtiliyor. Belirsizlikler ortada dururken, 7 Mayıs’ta Fırat Kaplumbağası Yeni Hasankeyf Yerleşkesi’nde Mezopotamya Ajansı’nın kameralarına takıldı. Yaklaşık 30 dakika boyunca gözlemleme şansı bulduğumuz kaplumbağanın hareketlerine ilişkin bilim insanları, canlı türünün kendisine kıyı aradığı, güneşlenmeye çalıştığını veya yiyecek arayışında olabileceğini belirtti. Yine bilim insanlarından alınan bilgilere göre, 8 Mayıs’ta Ilısu Baraj bendinin ön kısmından yukarı bölgeye gitmeye çalıştığı tahmin edilen bir kaplumbağanın balıkçılar tarafından gözlemlendiği kaydedildi. Bilim insanları, baraj ile birlikte Dicle Vadisi’nde bir biri ile olan bağlantıları kopan canlı türlerinin büyük bir tehlikeye girdiğini vurguladı.

MA / Metin Yoksu